BIM & ict: van virtualiteit naar realiteit

BIM (Building Information Model/Modelling/Management) is een manier van werken die de samenstellende onderdelen van een gebouw ('objecten') en hun eigenschappen aan elkaar koppelt. Zo kan het object 'muur' niet alleen gekarakteriseerd worden door geometrische (hoogte, breedte, dikte), fysische (warmteweerstand ...), mechanische (druksterkte ...), financiële (uitvoeringskosten ') en milieugegevens, maar ook door informatie over de opbouw (stelmortel, blokken) of het gedrag ten opzichte van andere objecten. De 'muur' kan eveneens deel uitmaken van een samengesteld bouwelement en bijvoorbeeld gelinkt worden aan een thermische isolatie, een luchtspouw of een gevelmetselwerk. Dit object, dat een virtuele weergave van de toekomstige werkelijkheid vormt, wordt in een digitaal model van het gebouw geïntegreerd.

Dit model vormt de kern van de informatie-uitwisseling tussen de verschillende actoren en zal door deze laatsten aangewend en aangevuld worden in functie van hun behoeften. Met BIM kan men een virtuele constructie optrekken om zo de eigenlijke uitvoering ervan op de bouwplaats beter voor te bereiden en de verdere levenscyclus (onderhoud, renovatie, afbraak) beter te beheren.

Het digitale model kan onder meer gebruikt worden om:

een meetstaat op te maken en de kostprijs te berekenen;

een bijzonder bestek op te stellen;

stabiliteitsstudies uit te voeren;

speciale technieken te bestuderen;

de energieprestaties van het bouwwerk te berekenen;

de geluidsisolatie te verbeteren;

eventuele conflicten te identificeren en op te lossen (bv. kruising van een balk en een ventilatieschacht);

de planning van de werken op te stellen;

de overeenstemming met de regelgeving en de geldende normen te waarborgen;

de levenscyclus of de milieu-impact te analyseren;

de onderhoudswerken in te plannen.

Technisch Comité 'BIM & ict’

De activiteiten van het nieuwe Technische Comité ‘BIM & ict’ breiden zich steeds verder uit:

de vijf opgerichte werkgroepen zijn er meteen ingevlogen en de eerste resultaten worden eerstdaags verwacht;

er werden twee projecten ' een cluster en een prenormatieve studie ' ingediend en goedgekeurd door het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) en de fod 'Economie';

op 12 september zal de eerste editie van de Summer University (volledig gewijd aan het BIM) plaatsvinden in Brussel (zie afbeelding) en aan de universiteiten van Gent en Louvain-la-Neuve worden ' met de steun van het WTCB ' een aantal postacademische opleidingen georganiseerd;

het nationale portaal www.bimportal.be wordt op punt gesteld en zal in september online staan;

op Europees niveau worden de werkzaamheden van het CEN TC 442 voortgezet en worden er in het ENBRI (European Network of Building Research Institutes) tal van activiteiten opgestart.

Databank van BIM-objecten

BIM steunt op de samenstellende onderdelen van het gebouw. Naarmate het project vordert (van de ontwerpfase tot het as-built-dossier), worden deze steeds nauwkeuriger en beter gedocumenteerd. Het is dus noodzakelijk dat er generieke product- of bouwelementendatabanken ter beschikking gesteld worden. Het WTCB zal hiervoor gebruikmaken van zijn bouwproductendatabank TechCom, die gelinkt zou kunnen worden aan de door de fabrikanten voorgestelde catalogi van BIM-producten.

BIM-ready publicaties

Het zou ook heel nuttig zijn om de aanbevelingen van het WTCB op een proactieve en contextuele manier in het digitale model op te nemen. Denken we hierbij bijvoorbeeld aan de norm NBN S 23-002 met betrekking tot veiligheidsglas. Deze norm maakt het onderwerp uit van een reeks interactieve Infofiches op onze website (zie Infofiches 49.1 tot 49.8) die de bouwprofessional in staat moeten stellen om de juiste beglazing te kiezen in functie van de ligging ervan in het gebouw. Dankzij BIM zou deze informatie gelinkt kunnen worden aan het object 'beglazing' waarvan de ligging al gekend is in het digitale model (zie afbeelding 2). Door deze manier van werken zal de bouwprofessional niet langer de WTCB-website of de eigenlijke Technische Voorlichting of norm moeten raadplegen, maar zal hij voor de uitvoering van de gewenste reglementaire controle louter een aan de WTCB-databanken gelinkte plug-in hoeven te activeren.

Vermits BIM voor de aannemers vooral perspectieven opent voor het opsporen van mogelijke conflicten, zou het tevens voordelig kunnen zijn om de adviezen van de afdeling Technisch Advies in het digitale model op te nemen om veelvoorkomende schadegevallen en problemen te voorkomen. Ook op het vlak van het gebouwbeheer staat het belang van BIM ten slotte buiten kijf. Daarom spreekt het voor zich dat de 'Onderhoudsgids voor duurzame gebouwen' BIM-ready gemaakt moet worden. De VLISOG-cluster legt zich hier momenteel op toe.

Uitdagingen

Het succes van de digitalisering van de bouwsector staat of valt met de mogelijkheid voor alle actoren om in de volledige keten gebruik te maken van dezelfde middelen. Het gaat hier dus om een ingrijpende verandering waarmee iedereen vroeg of laat te maken zal krijgen. Aannemers, architecten, ingenieurs, fabrikanten, leveranciers, projectontwikkelaars of gebouwbeheerders die halsstarrig blijven vasthouden aan niet-digitale objecten zullen op termijn dus moeilijkheden kunnen ondervinden om efficiënt met hun partners te communiceren, waardoor hun concurrentiepositie in het gedrang kan komen. Het gaat hier dus niet langer om een keuze: de volledige sector moet vanuit de basis gedigitaliseerd worden.

Bron: WTCB-Contact 2016/3. Artikel van O. Vandooren, ing., directeur Informatie en bedrijfsondersteuning, WTCB.