Sufficiency als inspiratiebron voor passiefbouw
Wat kunnen we leren van sufficiency? Wat is de invloed van comfortcriteria op het energieverbruik? Sufficiency heeft een grote impact richting net zero en is een belangrijke inspiratiebron voor de passiefbouwwereld.
Al meer dan twintig jaar hamert Pixii / Passiefhuis-Platform erop dat bouwen of renoveren volgens de passiefnorm meer comfort biedt dan andere bouwmethodes. Er is niet alleen de behaaglijke warmte door het dikke isolatiepak en de luchtdichte bouwschil. Een ventilatiesysteem met warmteterugwinning zorgt continu voor frisse, gefilterde lucht. De driedubbele beglazing in tochtvrije frames houdt bovendien storende geluiden buiten. En er is de passieve zonwering die in de zomermaanden het passiefgebouw aangenaam koel houdt.
Al dat comfort krijg je met een minimaal energiegebruik van ten hoogste 15 kilowattuur per vierkante meter. Ter herinnering: de actuele renovatieplicht bij aankoop van een woning schrijft EPC-label D voor. Dat komt neer op minder dan 400 kWh per vierkante meter, een EPC A-label staat nog altijd voor 100 KWh per vierkante meter per jaar. Comfort en radicale verlaging van energiegebruik gaan perfect samen. Bovendien is passiefbouw en -renovatie in combinatie met koolstofneutraliteit de zekerste weg naar de klimaatdoelen van 2050. Zelfs al zijn de methodieken en rekenmodellen om koolstofneutraliteit te bepalen nog in ontwikkeling, we mogen er zeker van zijn dat er internationale standaarden uit de bus zullen komen. Ook voor sufficiency is kwantificeerbaarheid belangrijk. Comfort, vastgelegd in comfortcriteria, is gedefinieerd in normen en richtlijnen. Maar zijn de huidige comfortcriteria nog relevant, zijn ze niet te streng? Meten we wel de juiste dingen? Wat is genoeg? Denk aan het reboundeffect. In de gebouwde omgeving blijft het energiegebruik voor verwarming en koeling stijgen, terwijl we toch meer en meer investeren in isolatie en performante installaties. Comfortcriteria hebben veel invloed op zowel de energieconsumptie van gebouwen als op de initiële investeringskost. Gaan we, als we die comfortcriteria herdenken en sufficiency meer op de voorgrond brengen, aan comfort inboeten? Neen. Momenteel gaat veel energie verloren aan verwarmen en koelen van volumes die dat niet nodig hebben, maar omdat normen dat voorschrijven. Nog meer energie gaat verloren aan de technische installaties die dat moeten realiseren, niet alleen om ze te doen draaien - operationele carbon -, maar vooral ook om deze technische installaties te produceren en de grondstoffen ervan te ontginnen. Sufficiency en het herdefiniëren van comfort bieden een enorm potentieel om de CO2-uitstoot te reduceren. We kijken naar systemen waarin heel veel complexe interacties optreden en de prioriteiten van diverse belanghebbenden dikwijls ver uit elkaar zullen liggen. Uitdagingen in overvloed dus, maar er is één zekerheid: het verminderen en ten slotte volledig neutraliseren van fossiele uitstoot komt iedereen ten goede, de hele planeet. Sufficiency kan daar een enorme impact in hebben en hoort een inspiratiebron te zijn voor de passiefbouwwereld.
Els Vanden Berghe
directeur Pixii