Waterbesparend sanitair vergt meestal aanpassingen

Aan de universiteit van São Paulo in Brazilië werd recentelijk onderzoek gevoerd naar de doeltreffendheid van waterbesparende toiletten en hun impact op de afvoerinstallatie. In de eerste fase van dit onderzoek werden twintig toiletten in laboratoriumomstandigheden getest om na te gaan of zij voldeden aan de normatieve eisen. Van deze toiletten had een deel een spoelvolume van 4,8 l en een ander deel een spoelvolume van 6,8 l dat gereduceerd werd tot 4,8 l. Uit de proeven is gebleken dat slechts vijf van de twintig geteste toiletten aan alle eisen beantwoordden. Het ging telkens om toiletten die ontworpen waren met een spoelvolume van 4,8 l.

Vervolgens werden in tien aanpalende huizen de toiletten met een spoelvolume van 6,8 l vervangen door toiletten met een spoelvolume van 4,8 l (telkens twee exemplaren van de vijf in het laboratorium gevalideerde toiletten). Daarbij werden geen verdere aanpassingen aan de afvoerinstallatie doorgevoerd. Het waterverbruik werd vóór en na de vervanging gemonitord en de riolering werd stroomafwaarts uitgerust met camera’s. Hoewel de bewoners geen klachten hadden, bleek dat zij, zelfs met de in laboratoriumomstandigheden goedgekeurde toiletten, nagenoeg geen water bespaarden en dat er zich bovendien in de riolering een

ernstig verstoppingsprobleem ontwikkelde door de gereduceerde spoelvolumes.

Kleiner spoelvolume

Deze onderzoeksresultaten bevestigen wat al in eerdere onderzoeken aangetoond werd, namelijk dat het verkleinen van het watervolume van de spoelbak geen goede oplossing is om water te besparen en dat er bij het vervangen van oude toiletten door waterzuinigere modellen rekening moet worden gehouden met de diameter en de helling van de stroomafwaartse leidingen.

Om het voorgaande te illustreren, gaan we uit van een toilet met een spoelvolume van 9 l dat aangesloten is op een afvoerleiding uit kunststof met een nominale diameter van 100 mm en een helling van 1%, wat op zich een toereikende oplossing is. Wanneer dit toilet vervangen wordt door een model met een spoelvolume van slechts 4,5 l, dan zou de nominale diameter van de afvoerleiding niet groter mogen zijn dan 80 mm. Een grotere diameter zal bij dit geringe spoelvolume immers een lage gemiddelde watersnelheid in de leiding tot gevolg hebben, wat een groter risico op verstoppingen inhoudt. Om tot een doeltreffende afvoer te komen, zou men in een nieuwbouwproject voor dit toilet dus een afvoerleiding met een nominale diameter van 80 mm en een helling van 1,5 tot 2 cm/m moeten voorzien.

Waterloze urinoirs

Een ander waterbesparend toestel is het waterloze urinoir, waarvan de toepassing in het verleden problematisch bleek wegens verstoppingen. Dergelijke urinoirs worden gekenmerkt door een stankafsluiter die geen enkele waterspoeling vereist. Uit een uitgebreide bevraging bij fabrikanten en gebouwbeheerders in 2014 is gebleken dat de verdere ontwikkeling van de stankafsluiters en de onderhoudsproducten door de fabrikanten enerzijds, en de jarenlange praktijkervaring van de gebouwbeheerders anderzijds, ertoe geleid hebben dat deze toestellen vandaag met succes toegepast worden in diverse gebouwen (bv. bioscopen, luchthavens, restaurants) en grote waterbesparingen opleveren.

Bij de installatie van waterloze urinoirs moet evenwel niet alleen rekening gehouden worden met het ontwerp van de afvoerleidingen, maar ook met de richtlijnen van de fabrikant over het gebruik en het onderhoud. Dit laatste betekent dat het onderhoudspersoneel een degelijke opleiding moet krijgen.

Bron: het artikel ‘Waterbesparende sanitaire toestellen vergen aanvullende maatregelen!’ van ir.-arch. Liesbeth Vos, onderzoeker bij het laboratorium Watertechnieken van het WTCB, in WTCB-Contact 2018/1. Er mag alleen verwezen worden naar het artikel zelf, te vinden op www.wtcb.be/go/publicaties.